در دنیای ارزهای دیجیتال، پروژه‌هایی هستند که هدفشان فراتر از ذخیره ارزش یا سرمایه‌گذاری است. یکی از این پروژه‌ها ریپل (Ripple) است که تمرکز اصلی‌اش بر ایجاد زیرساختی سریع، امن و مقرون‌به‌صرفه برای انتقال پول بین‌المللی است. برخلاف بیت‌کوین یا اتریوم که بیشتر بر تمرکززدایی و توسعه اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز تأکید دارند، ریپل با نهادهای مالی و بانک‌ها همکاری می‌کند تا فرآیند جابه‌جایی پول در سراسر جهان را بهبود بخشد. رمزارز XRP بخش کلیدی این سیستم است.
در این مقاله با ریپل، XRP و نقش آن در آینده پرداخت‌های جهانی آشنا می‌شویم.
ریپل چیست؟
ریپل نام شرکتی است که راهکارهایی برای انتقال بین‌المللی پول توسعه می‌دهد. این شرکت در سال ۲۰۱۲ در سان‌فرانسیسکو آمریکا تأسیس شد و برخلاف بسیاری از پروژه‌های بلاکچینی که تمرکز کامل بر عدم تمرکز دارند، ریپل به دنبال ایجاد زیرساخت‌هایی هماهنگ با سیستم‌های مالی سنتی است.
شرکت ریپل از فناوری دفترکل توزیع‌شده (DLT) استفاده می‌کند که مشابه بلاکچین است، اما برخی تفاوت‌های مهم نیز دارد. این شرکت با استفاده از این فناوری محصولاتی طراحی کرده است که به بانک‌ها و مؤسسات مالی اجازه می‌دهند پرداخت‌های برون‌مرزی را سریع‌تر و ارزان‌تر انجام دهند.
تفاوت ریپل با XRP
یکی از ابهام‌هایی که معمولاً برای کاربران تازه‌وارد وجود دارد، تفاوت بین ریپل، XRP و XRP Ledger است. هر یک از این مفاهیم معنای جداگانه‌ای دارند که دانستن آن‌ها برای درک بهتر این پروژه ضروری است.
ریپل (Ripple) شرکتی است که راه‌حل‌های مالی مانند RippleNet را توسعه می‌دهد. XRP رمزارزی است که توسط این شرکت برای استفاده در تراکنش‌ها پیشنهاد شده و در شبکه‌ای به نام XRP Ledger منتقل می‌شود. در واقع XRP توکنی است که درون یک دفترکل توزیع‌شده فعالیت می‌کند و هدف آن تسهیل انتقال پول به صورت لحظه‌ای در مقیاس جهانی است.
XRP چگونه کار می کند؟
XRP مانند بیت‌کوین استخراج نمی‌شود. بلکه همه‌ی ۱۰۰ میلیارد توکن XRP از ابتدا ایجاد شده‌اند. تراکنش‌های XRP با استفاده از الگوریتم اجماع خاصی بین گره‌های شبکه تأیید می‌شوند که مصرف انرژی بسیار پایین‌تری نسبت به الگوریتم استخراج بیت‌کوین دارد.
سرعت تأیید تراکنش‌ها در شبکه XRP بسیار بالا است و معمولاً در عرض ۳ تا ۵ ثانیه نهایی می‌شود. همچنین، کارمزد تراکنش‌ها بسیار ناچیز است، که آن را برای پرداخت‌های خرد و همچنین انتقال مبالغ بزرگ مناسب می‌سازد. این ویژگی‌ها باعث شده XRP گزینه‌ای ایده‌آل برای بانک‌ها و مؤسسات مالی باشد که به دنبال راه‌حل‌هایی سریع و ارزان برای انتقال بین‌المللی پول هستند.
RippleNet چیست و چه کاربردی دارد؟
RippleNet نام شبکه‌ای جهانی است که شرکت ریپل برای انتقال پول طراحی کرده است. این شبکه بانک‌ها، صرافی‌ها و شرکت‌های پرداخت را به هم متصل می‌کند و به آن‌ها اجازه می‌دهد بدون واسطه‌های پیچیده مانند سوئیفت (SWIFT)، پول جابه‌جا کنند.
RippleNet شامل چند ماژول مختلف است. یکی از مهم‌ترین این ماژول‌ها xCurrent است که برای ارتباط سریع و شفاف بین بانک‌ها طراحی شده و نیازی به استفاده از XRP ندارد. ماژول دیگر ODL (On-Demand Liquidity) است که از XRP به‌عنوان واسطه برای تبدیل سریع ارزها استفاده می‌کند. به کمک ODL، بانک‌ها می‌توانند بدون داشتن ذخایر ارز خارجی در کشورهای مقصد، پرداخت‌ها را انجام دهند. این امر موجب کاهش نیاز به نقدینگی و کاهش هزینه‌های بانک‌ها می‌شود.
چرا XRP برای انتقال بین المللی پول مناسب است؟
ویژگی‌های خاص XRP آن را به گزینه‌ای مناسب برای استفاده در پرداخت‌های بین‌المللی تبدیل کرده است. اول از همه، سرعت بالا و تأیید آنی تراکنش‌ها، باعث می‌شود انتقال پول در عرض چند ثانیه انجام شود. دوم، هزینه کارمزد تراکنش در XRP بسیار پایین است و در مقایسه با سیستم‌هایی مانند PayPal، Western Union یا حتی شبکه SWIFT، صرفه‌جویی بزرگی به‌همراه دارد.
از طرف دیگر، استفاده از XRP به عنوان یک دارایی واسطه در تراکنش‌ها می‌تواند مشکل نقدینگی بین ارزهای محلی مختلف را حل کند. مثلاً بانک A در کشور ایران می‌تواند با ریال، XRP بخرد و بلافاصله آن را به بانک B در کشور هند بفرستد تا آنجا به روپیه تبدیل شود. تمام این فرایند ممکن است کمتر از یک دقیقه طول بکشد.
تفاوت XRP با بیت کوین و اتریوم چیست؟
برخلاف بیت‌کوین که برای ذخیره ارزش (مثل طلا) طراحی شده، یا اتریوم که بستری برای قراردادهای هوشمند و برنامه‌های غیرمتمرکز است، XRP اساساً برای انتقال سریع پول بین‌مرزی ایجاد شده است. در بیت‌کوین، تأیید تراکنش‌ها ممکن است تا ۱۰ دقیقه زمان ببرد و هزینه آن در مواقع شلوغی شبکه بالا برود. در XRP این مشکل وجود ندارد، چون از الگوریتم متفاوتی استفاده می‌کند.
همچنین XRP قابل استخراج نیست. تمام توکن‌ها از قبل تولید شده‌اند و بخشی از آن‌ها توسط شرکت ریپل در خزانه نگهداری می‌شود و به تدریج وارد بازار می‌شود. این موضوع باعث می‌شود بعضی‌ها XRP را نسبت به رمزارزهای کاملاً غیرمتمرکز مانند بیت‌کوین کمتر شفاف بدانند.
وضعیت حقوقی XRP و دعوی با SEC
در سال ۲۰۲۰، کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا (SEC) از شرکت ریپل شکایت کرد و ادعا کرد که XRP به عنوان یک اوراق بهادار (Security) فروخته شده و قوانین مربوط به عرضه آن رعایت نشده است. این موضوع باعث سقوط شدید قیمت XRP و حذف موقتی آن از برخی صرافی‌ها شد.
اما در جولای ۲۰۲۳، دادگاه فدرال آمریکا حکم داد که فروش XRP در بازارهای ثانویه (یعنی از یک کاربر به کاربر دیگر در صرافی‌ها) معادل عرضه اوراق بهادار نیست. این خبر باعث افزایش قیمت XRP شد و اعتماد بازار به آن تا حدی بازگشت. با این حال، وضعیت قانونی XRP در برخی کشورها همچنان در حال بررسی است.
جایگاه XRP در بازار ارزهای دیجیتال
XRP یکی از قدیمی‌ترین و شناخته‌شده‌ترین ارزهای دیجیتال است و در بسیاری از مواقع جزو ۵ رمزارز برتر بازار بوده است. در زمان اوج بازار در سال ۲۰۱۸، قیمت XRP تا حدود ۳.۸ دلار افزایش یافت. با وجود کاهش‌های بعدی و چالش‌های حقوقی، XRP هنوز هم جزو پرحجم‌ترین رمزارزها در بازار است و ارزش بازار قابل‌توجهی دارد.
سرمایه‌گذاران زیادی به XRP علاقه دارند، به‌خصوص آن‌هایی که به آینده‌ی همکاری بین بلاکچین و سیستم بانکی سنتی باور دارند.
آینده ریپل و XRP
با توجه به تلاش‌های مستمر ریپل برای همکاری با بانک‌ها، مؤسسات مالی و حتی بانک‌های مرکزی در پروژه‌های ارز دیجیتال ملی (CBDC)، به‌نظر می‌رسد XRP همچنان نقش مهمی در تحول سیستم پرداخت جهانی داشته باشد.
چشم‌اندازهای پیش رو شامل مواردی مثل گسترش استفاده از فناوری On-Demand Liquidity در کشورهای در حال توسعه، توسعه زیرساخت‌های مالی جایگزین برای SWIFT، و مشارکت در راه‌اندازی ارزهای دیجیتال بانک‌های مرکزی است. اگر ریپل بتواند در این مسیر موفق عمل کند، XRP می‌تواند یکی از اجزای کلیدی در دنیای مالی آینده باشد.
نتیجه گیری
ریپل و XRP نماینده دیدگاهی هستند که به‌جای جایگزینی کامل سیستم مالی سنتی، به دنبال همکاری و بهبود آن با استفاده از فناوری هستند. با سرعت بالا، هزینه پایین و پتانسیل فراوان در زمینه انتقال بین‌المللی پول، XRP جایگاه منحصر‌به‌فردی در میان رمزارزها دارد. با حل و فصل تدریجی مشکلات قانونی و گسترش همکاری‌های بین‌المللی، به نظر می‌رسد این پروژه آینده روشنی پیش رو داشته باشد.