توکن‌های ERC-20 یکی از مهم‌ترین اجزای اکوسیستم اتریوم هستند. این استاندارد، پایه و اساس هزاران پروژه در بلاکچین اتریوم است و باعث می‌شود توسعه توکن‌ها، ایجاد قراردادهای هوشمند و تعامل میان پروژه‌های مختلف به شکلی منظم و هماهنگ انجام شود. در این مقاله بررسی می‌کنیم که ERC-20 دقیقا چیست، چرا مهم است، چگونه کار می‌کند و چه نقش‌هایی در دنیای واقعی و دیجیتال ایفا می‌کند.
ERC-20 چیست؟
ERC-20 یک استاندارد فنی در شبکه بلاکچین اتریوم است که به توسعه‌دهندگان اجازه می‌دهد توکن‌های قابل تعامل ایجاد کنند. این استاندارد توسط فابیان فوگل‌ستلر در سال ۲۰۱۵ ارائه شد و امروزه یکی از پرکاربردترین استانداردها در دنیای ارز دیجیتال به شمار می‌رود.
توکن‌های ERC-20 برخلاف ارزهای مستقل مانند بیت‌کوین، بلاکچین مخصوص خود را ندارند و به‌جای آن بر روی بلاکچین اتریوم ساخته می‌شوند. این یعنی امنیت، تمرکززدایی و زیرساخت قوی اتریوم به عنوان میزبان این توکن‌ها عمل می‌کند. هر پروژه‌ای که از این استاندارد پیروی کند می‌تواند توکن خودش را بسازد و آن را به راحتی در صرافی‌ها یا کیف پول‌ها لیست کند.
چرا ERC-20 اهمیت دارد؟
وجود یک استاندارد مشخص مانند ERC-20 باعث نظم و هماهنگی در توسعه پروژه‌های بلاکچینی می‌شود. در نبود این استاندارد، هر توسعه‌دهنده باید پروتکل مخصوص به خود را تعریف می‌کرد که باعث ناسازگاری بین پروژه‌ها می‌شد.
ERC-20 به توسعه‌دهندگان این امکان را می‌دهد که به جای صرف وقت برای ایجاد ساختار توکن، روی ویژگی‌های منحصر به فرد پروژه خود تمرکز کنند. از سوی دیگر، کاربران نیز می‌توانند بدون دغدغه از کیف پول‌ها، صرافی‌ها و ابزارهای مختلفی استفاده کنند که همگی از این استاندارد پشتیبانی می‌کنند. این امر تعامل‌پذیری را در شبکه اتریوم افزایش می‌دهد و باعث رشد سریع‌تر اکوسیستم می‌شود.
ویژگی های اصلی توکن ERC-20
برای آنکه یک توکن بتواند به‌عنوان ERC-20 شناخته شود، باید از مجموعه‌ای از توابع و ساختارهای مشخص پیروی کند. این توابع، پایه عملکرد و تعامل توکن با سایر اجزای اکوسیستم را تعیین می‌کنند.
در ادامه به مهم‌ترین توابع این استاندارد اشاره می‌کنیم:
- totalSupply: این تابع میزان کل توکن‌های در گردش را نمایش می‌دهد. برای مثال اگر یک پروژه ۱۰۰ میلیون توکن عرضه کرده باشد، این مقدار توسط این تابع مشخص می‌شود.
- balanceOf: این تابع موجودی یک آدرس خاص را نشان می‌دهد. برای مثال اگر کاربری بخواهد بداند چند توکن در کیف پول خود دارد، از این تابع استفاده می‌شود.
- transfer: این تابع برای انتقال توکن از یک آدرس به آدرس دیگر به‌کار می‌رود. این عملیات پایه اصلی هر تراکنش است.
- approve و allowance: این دو تابع برای صدور مجوز استفاده از توکن‌ها توسط قراردادهای دیگر استفاده می‌شوند. فرض کنید می‌خواهید به یک صرافی غیرمتمرکز اجازه دهید مقداری از توکن‌های شما را برداشت کند؛ این کار با approve انجام می‌شود.
- transferFrom: این تابع انتقال را از طرف شخص دیگر انجام می‌دهد، در صورتی که مجوز لازم قبلاً داده شده باشد.
همه این توابع با هم ساختاری ایجاد می‌کنند که قابلیت اطمینان، امنیت و هماهنگی توکن را در تعامل با سایر ابزارها تضمین می‌کند.
تفاوت بین توکن و کوین در اتریوم
در دنیای ارز دیجیتال، بسیاری از کاربران این دو واژه را به جای هم استفاده می‌کنند، اما تفاوت کلیدی بین آن‌ها وجود دارد.
- کوین (Coin) به ارزهای دیجیتالی گفته می‌شود که بلاکچین اختصاصی خود را دارند، مانند بیت‌کوین، لایت‌کوین و اتر (ETH). این ارزها به‌عنوان پول دیجیتال استفاده می‌شوند و پایه اصلی شبکه بلاکچین خود هستند.
- توکن (Token) اما روی یک بلاکچین دیگر ساخته می‌شود، مانند ERC-20 در اتریوم. توکن‌ها می‌توانند نماینده دارایی، خدمت یا سهام یک پروژه باشند. آن‌ها از بلاکچین میزبان برای امنیت، تأیید تراکنش‌ها و غیره استفاده می‌کنند.
بنابراین، ERC-20 نوعی توکن است که بر بستر اتریوم فعالیت می‌کند اما خودش بلاکچین مستقل ندارد.
کاربردهای توکن های ERC-20
توکن‌های ERC-20 صرفاً ابزارهای مالی نیستند. این توکن‌ها در طیف گسترده‌ای از صنایع، از سرمایه‌گذاری و امور مالی گرفته تا بازی‌های دیجیتال و خدمات، کاربرد دارند.
۱. تأمین مالی پروژه ها (ICO)
عرضه اولیه سکه (ICO) یکی از محبوب‌ترین روش‌های جذب سرمایه برای استارتاپ‌های بلاکچینی است. در این مدل، تیم توسعه‌دهنده مقداری توکن ERC-20 ایجاد کرده و آن را در ازای رمزارزهایی مانند ETH یا BTC به سرمایه‌گذاران می‌فروشد. سادگی ساخت و توزیع این توکن‌ها با استفاده از ERC-20 باعث شد ICOها به‌سرعت در سال‌های ۲۰۱۷ و ۲۰۱۸ رشد کنند.
۲. استفاده در دیفای (DeFi)
در اکوسیستم دیفای، کاربران بدون نیاز به واسطه مانند بانک، می‌توانند دارایی‌های خود را قرض دهند، وام بگیرند یا ترید کنند. توکن‌های ERC-20 در این فرآیند نقش کلیدی دارند. برای مثال توکن DAI به‌عنوان یک استیبل‌کوین ERC-20 برای وام‌دهی و ترید استفاده می‌شود.
۳. بازی های بلاکچینی و NFT
در بازی‌های بلاکچینی، ERC-20 معمولاً برای ایجاد ارز درون‌بازی استفاده می‌شود. به عنوان مثال، کاربران می‌توانند با انجام مراحل مختلف توکن دریافت کنند یا آن را خرج آیتم‌های درون بازی کنند. اگرچه NFTها با استاندارد ERC-721 ساخته می‌شوند، اما ERC-20 نیز در اقتصاد درون این بازی‌ها نقش دارد.
۴. استیبل کوین ها
توکن‌هایی مانند USDT، USDC و DAI که ارزش ثابتی معادل دلار آمریکا دارند، اکثراً با استاندارد ERC-20 ساخته شده‌اند. این توکن‌ها نقش حیاتی در تجارت رمزارزی دارند زیرا نوسانات بازار را کاهش داده و قابلیت نگهداری ارزش را فراهم می‌کنند.
مزایا و معایب توکن های ERC-20
هیچ استانداردی کامل نیست و ERC-20 نیز با وجود مزایای فراوان، چالش‌هایی دارد. در ادامه به بررسی جوانب مثبت و منفی آن می‌پردازیم.
مزایا:
- سازگاری گسترده: توکن‌های ERC-20 با هزاران کیف پول، صرافی و اپلیکیشن غیرمتمرکز (DApp) سازگار هستند.
- سهولت توسعه: توسعه‌دهندگان می‌توانند با صرف زمان و هزینه کمتر توکن خود را بسازند.
- امنیت بالا: به‌واسطه استفاده از زیرساخت اتریوم، امنیت تراکنش‌ها و ذخیره‌سازی تضمین شده است.
- انعطاف‌پذیری بالا: توکن‌های ERC-20 می‌توانند برای اهداف مختلفی مانند رأی‌گیری، حق مالکیت و حتی پرداخت استفاده شوند.
معایب:
- کارمزد بالا: در زمان‌های شلوغ، گس فی اتریوم ممکن است بسیار زیاد شود.
- سرعت محدود: شبکه اتریوم تنها می‌تواند تعداد محدودی تراکنش در ثانیه انجام دهد.
- تداخل با توکن‌های دیگر: به دلیل استفاده مشترک از آدرس‌ها و ساختارهای مشابه، ممکن است کاربران اشتباهاً توکن اشتباهی ارسال کنند یا آن را از دست بدهند.
مثال هایی از توکن های محبوب ERC-20
برای درک بهتر قدرت و نفوذ ERC-20، در ادامه چند نمونه از توکن‌هایی که با این استاندارد ساخته شده‌اند و به موفقیت رسیده‌اند معرفی می‌کنیم:
- Chainlink (LINK): یک توکن اوراکل که داده‌های دنیای واقعی را وارد قراردادهای هوشمند می‌کند.
- Uniswap (UNI): توکن حاکمیتی صرافی غیرمتمرکز یونی‌سواپ.
- USD Coin (USDC): یکی از معروف‌ترین استیبل‌کوین‌های بازار که با دلار آمریکا پشتیبانی می‌شود.
- Shiba Inu (SHIB): یک میم‌کوین که با تبلیغات و جامعه قوی خود به محبوبیت بالایی رسید.
آینده توکن های ERC-20
با ورود اتریوم ۲.۰، زنجیره‌های جانبی (Side Chains) و راه‌حل‌های لایه دوم (Layer 2)، انتظار می‌رود سرعت و هزینه پردازش تراکنش‌های ERC-20 بهبود یابد. همچنین با گسترش پل‌های میان‌زنجیره‌ای، توکن‌های ERC-20 در آینده می‌توانند بین بلاکچین‌های مختلف جابجا شوند.
در کنار این تحولات، پروژه‌هایی مانند استانداردهای جدیدتر (مثلاً ERC-777 و ERC-1155) در حال توسعه هستند که می‌توانند عملکرد و انعطاف‌پذیری بیشتری نسبت به ERC-20 ارائه دهند، اما تا آن زمان، ERC-20 همچنان به‌عنوان استاندارد اصلی در بازار باقی خواهد ماند.
جمع بندی
ERC-20 نه‌تنها یک استاندارد فنی بلکه ستون فقرات توسعه بسیاری از پروژه‌های بلاکچینی است. از ICOها گرفته تا دیفای و بازی‌های بلاکچینی، این استاندارد نقشی حیاتی در رشد اکوسیستم اتریوم ایفا کرده است. با وجود چالش‌هایی مانند هزینه‌های بالا و مقیاس‌پذیری محدود، آینده روشنی برای توکن‌های ERC-20 با بهبود زیرساخت‌ها و راهکارهای مقیاس‌پذیری ترسیم شده است.
برای هر فرد یا سازمانی که قصد ورود به دنیای رمزارز را دارد، درک عملکرد و اهمیت توکن‌های ERC-20 می‌تواند سنگ‌بنای تصمیم‌گیری‌های بهتر و موفقیت‌آمیزتر باشد.