بازار ارزهای دیجیتال در چند روز گذشته با سقوط شدیدی مواجه شد که بسیاری آن را به احساسات سرمایهگذاران نسبت دادند. با این حال، شواهد نشان میدهد علت اصلی این ریزش، یک عامل غیرمنتظره و فنی بوده است. این موضوع نشان میدهد که حتی یک خطای کوچک در یک صرافی میتواند زنجیرهای از بحرانها را در کل بازار ایجاد کند و اعتماد سرمایهگذاران را به شدت تحت تأثیر قرار دهد.
سقوط اخیر نه تنها توجه رسانهها را جلب کرده، بلکه پرسشهای مهمی درباره آسیبپذیری سیستمهای معاملاتی و نقش معاملات خودکار در بازار کریپتو ایجاد کرده است.
نقص فنی پشت سقوط کریپتو
این ریزش ناگهانی برخلاف تصورات رایج، ناشی از احساسات تریدرها نبود، بلکه یک نقص فنی در قیمتگذاری استیبل کوینها عامل اصلی آن بود. تحلیلگر معروف بازار، تام لی، تأکید میکند که یک اشتباه کوتاهمدت در قیمتگذاری، باعث فعال شدن مکانیزمهای نقد شدن خودکار شد و حدود دو میلیون حساب کاربری را تحت تأثیر قرار داد.
به گفته لی، این مشکل نه به دلیل ورشکستگی صادرکننده استیبل کوین بلکه به خاطر کمبود موقت نقدینگی در صرافی رخ داده بود. ارزش یکی از استیبل کوینها در تاریخ ۱۰ اکتبر ۲۰۲۵، برای مدتی از ۱ دلار به ۰.۶۵ دلار کاهش یافت. این کاهش کوتاهمدت، به ظاهر بیاهمیت بود، اما به سرعت یک واکنش زنجیرهای در بازار ایجاد کرد.
سقوط کریپتو با دخالت سیستم های خودکار
سیستمهای معاملاتی خودکار، یکی از عوامل تشدید بحران بودند. طبق گفته تام لی، قیمت اشتباه مستقیماً وارد موتور «کاهش اهرم خودکار» صرافی شد. این موتور، عدد نادرست را واقعی فرض کرد و شروع به نقد کردن موقعیتها بهصورت خودکار نمود.
در نتیجه، تریدرهایی که در سود بودند بهصورت موقت ورشکست شدند و این شوک تنها به یک صرافی محدود نماند. اثرات آن به سایر بازارها نیز سرایت کرد و در مجموع حدود دو میلیون حساب کاربری مجبور به بسته شدن موقعیتهایشان شدند. این اتفاق نشان داد که مکانیزمهای خودکار میتوانند به سرعت اثرات یک خطای کوچک را در کل بازار گسترش دهند.
بایننس و USDe؛ نقطه آغاز بحران
اگرچه نام صرافی بهطور رسمی ذکر نشد، تحلیلها نشان میدهد که این بحران از بازار USDe در صرافی بایننس آغاز شده است. این مشکل مربوط به استیبل کوین USDe صادرشده توسط Ethena Labs بود. کمبود موقت نقدینگی در این جفت معاملاتی، بهعنوان جرقهای برای سقوط گسترده بازار عمل کرد.
به گفته لی، کاهش شدید نقدینگی باعث شد که قیمتها حتی هفتهها پس از رخداد اولیه همچنان تحت فشار نزولی باقی بمانند و نشان داد که بازار کریپتو نسبت به نوسانات لحظهای نقدینگی بسیار حساس است.
آیا ربات ها بر انسان ها چیره شدند؟
دیدگاه تام لی، روایت معمول از وحشت بازار و روانشناسی تریدرها را رد میکند. به گفته او، فروش گسترده اخیر ناشی از سازوکارهای سیستم خودکار بود و نه تصمیمات انسانی. این رخداد نشان میدهد که بازار کریپتو در برابر خطاهای فنی آسیبپذیر است و معاملات الگوریتمی میتوانند حتی کوچکترین اشتباهها را به بحران بزرگ تبدیل کنند.
این موضوع یک پرسش مهم برای صنعت کریپتو ایجاد میکند: آیا بازار ارزهای دیجیتال آماده دنیایی است که در آن یک اشتباه در یک صرافی بتواند کل بازار جهانی را تحت تأثیر قرار دهد؟ پاسخ به این سؤال میتواند مسیر توسعه سیستمهای معاملاتی و مقررات بازار را بهطور جدی تغییر دهد.
نتیجه گیری
سقوط اخیر بازار کریپتو نشان داد که حتی یک نقص فنی کوچک میتواند اثرات گستردهای بر کل اکوسیستم داشته باشد. سیستمهای خودکار، کمبود نقدینگی و خطاهای قیمتگذاری با هم ترکیب شدند و زنجیرهای از ریزشها را ایجاد کردند. این رخداد، نیاز به بازبینی و بهبود مکانیزمهای معاملاتی، کنترل نقدینگی و توسعه مقررات دقیقتر در بازار ارزهای دیجیتال را بیش از پیش روشن کرده است.